Denetleme
5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu kapsamında işletmecilerin aldıkları lisans sözleşmelerinin şartlarına uyup uymadıkları, kişisel telekomünikasyon tesislerinin kullandıkları teçhizatların standartlara uygunluğu ve telekomünikasyon sektörünün ilgili mevzuata uyup uymadığı denetlenmekte ve spektrum izleme ve denetimi de yapılmaktadır. Bu kapsamda, düzenlemelere uymayan işletmecilere müeyyide uygulanabilmektedir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, denetleme işlevini aşağıdaki başlıklar altında yürütmektedir:
Düzenleyici otoriteler tarafından diğer düzenlenen alanların (hizmet kalitesi, frekans kullanımı, tarife uygulamaları, cihaz standartlarının belirlenmesi gibi) denetlenmesi de lisans şartlarının denetlenmesinde olduğu şekilde düzenleyici otoriteler tarafından yapıldığı görülmektedir. Ülkemizde de dünya uygulamasına paralel olarak işletmecilerin denetimine ilişkin 5809 sayılı Kanunlarda yer alan hükümler uyarınca Kurumumuz tarafından re'sen veya kendisine intikal eden şikayetler üzerine yapılmaktadır. İşletmecilerin denetlenmesinden kasıt, Kurum tarafından aranacak şartları taşıyan, Türkiye'de kurulmuş veya kurulacak sermaye şirketinin faaliyetlerinin lisans şartlarına ve ilgili mevzuata uygunluğunun denetlenmesidir.
İşletmeciler tarafından yerine getirilen telekomünikasyon hizmetlerinin mahiyet itibariyle kamu hizmeti olması, milli güvenlik ve kamu düzeni açısından telekomünikasyon şebekesinin güvenliğinin ve devamlılığının sağlanmasının gerekliliği denetimin önemini daha da arttırmaktadır. Telekomünikasyon Kurumu, telekomünikasyon sektöründe yer alan işletmecilere yönelik mali, teknik, hukuki ve idari nitelikte düzenlemeler yapmaktadır. Dolayısıyla, Kurum yaptığı bu düzenlemelere göre, işletmecileri mali, teknik, hukuki ve idari yönlerden denetleyebilir, bilgi ve belgeler isteyebilir.
Kurum, Spektrum İzleme ve Denetleme görevi kapsamında aşağıdaki işlevleri yerine getirmektedir:
- Telsiz haberleşmesinde usulsüz ve kaçak yayınlar ile enterferansları izlemek, tespit etmek, gidermek ve bu duruma sebebiyet verenler hakkında gerekli işlemleri yapmak,
- Telsiz haberleşmesinde ulusal ve uluslar arası teknik monitör hizmetlerini yürütmek ve uluslar arası kuruluşlar ile koordineli olarak çalışmalara iştirak etmek,
- Telekomünikasyon sektöründe kullanılan teçhizatın standartlara uygunluğunu denetlemek ve uygun olmayanların kaldırılmasını sağlamak,
- Ruhsat verilen telsiz sistemlerini, servis kalitesi ve verilen ruhsatlar doğrultusunda denetlemek,
- Her türlü telsiz yayınının birbirlerini etkilemeyecek şekilde yürütülmesini denetlemek, frekans bantlarının uygun şekilde kullanımını denetlemek ve uygunluğu sağlamak için gerekli tedbirleri almak, ilgili birimlerle bu konuda iş birliği yapmak,
- Telsiz sistemleri ile ilgili teknik denetim ve enterferans şikayetlerinin incelenmesini sağlayacak teçhizatın temini, tesisi, bakımı ve işletmesini yapmak.
Piyasa gözetimi ve denetimi, bir ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya piyasada iken yetkili kuruluş tarafından gerçekleştirilen denetim işlemleridir.
2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 17 Ocak 2002 Tarihli ve 24643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik" hükümlerine binaen, Ülkemizdeki mevcut Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanlarına yönelik Piyasa Gözetimi ve Denetimi işlerinden sorumlu yetkili kuruluş Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu' dur.
Telsiz ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanlarının piyasaya arzı veya dağıtımı aşamasında veya cihaz piyasada iken, teknik düzenlemeye uygun ve güvenli olup olmadığını denetlemek veya denetlettirmek, güvenli olmayan cihazların güvenli hale getirilmesini temin etmek ve gerektiğinde yaptırımlar uygulanmasını sağlamak, Telekomünikasyon Kurumu' nun sorumluluğundadır.
Telekomünikasyon Kurumumu, piyasa gözetimi ve denetimini resen veya şikayet üzerine denetçiler aracılığı ile yapar. Denetim, her türlü cihaz konulan ve/veya satılan yerlerde, gerekli durumlarda üretim aracı olarak kullanılan yerler ile hizmet verilen, kullanılan yer ve tesislerde yapılır. Gerekli hallerde, cihaz veya parçalarının üretildiği, işlendiği, ambalajlandığı veya montajının yapıldığı yerlerde de denetim yapılabilir.
Telekomünikasyon Kurumu, Kamu Kuruluşları ve Avrupa Birliği tarafından yapılan denetim sonuçlarını, ithalat kontrol sonuçlarını, Sınıf 2 Bildirim Formu değerlendirme sonuçlarını, enterferansa sebep olan cihazlara ilişkin bilgileri, araştırma ve incelemelerde elde edilen verileri, bir kazanın nedenleri araştırılırken ortaya çıkan bilgileri, tüketici, kullanıcı, rakip imalatçı,üretici ve yetkili temsilci, dağıtıcı, uygunluk değerlendirme kuruluşları ve onaylanmış kuruluşlar ile sivil toplum örgütleri tarafından cihazın teknik düzenlemeye uygunsuzluğu ve/veya güvensizliği konusunda yapılan şikayet ve ihbarlar ile bu çerçevede elde edilen bilgileri Piyasa gözetimi ve denetimi maksatlı kullanabilir.
5070 sayılı Elektronik İmza Kanunun 15. Maddesinde geçen; "Elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarının bu Kanunun uygulanmasına ilişkin faaliyet ve işlemlerinin denetimi Kurumca yerine getirilir. Kurum, gerekli gördüğü zamanlarda elektronik sertifika hizmet sağlayıcılarını denetleyebilir. Denetleme sırasında, denetleme yapmaya yetkili görevliler tarafından her türlü defter, belge ve kayıtların verilmesi, yönetim yerleri, binalar ve eklentilerine girme, yazılı ve sözlü bilgi alma, örnek alma ve işlem ve hesapları denetleme isteminin elektronik sertifika hizmet sağlayıcıları ve ilgililer tarafından yerine getirilmesi zorunludur." hükmü doğrultusunda Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılarının (ESHS) denetlenmesinden sorumludur.
ESHS'nin denetimi Kurum tarafından gerek görülmesi halinde ve 2 yılda en az bir defa re'sen yapılır. ESHS, gizlilik ve sır saklama gibi gerekçeler ileri sürerek denetim yükümlülüklerinden imtina edemez. Kurum, yaptığı denetim sonucunda, ESHS'nin faaliyetinin devamı sırasında bildirim şartlarından birini veya birkaçını kaybettiğini tespit etmesi halinde ESHS'ye bu eksikliğin giderilmesi için 1 aya kadar süre verir ve bu süre içinde ESHS'nin faaliyetini durdurur. Kurum, vermiş olduğu sürenin sonunda eksikliğin giderilmemesi veya Kanunun 18 inci maddesindeki suçların işlendiği tarihten itibaren geriye doğru 3 yıl içinde üçüncü kez işlenmiş olması halinde ESHS'nin faaliyetine son verir.